(સંવાદદાતા દ્વારા) અમદાવાદ, તા.૧૬
રાજ્યના બિલ્ડરો માટે એક મોટો ઝટકો આપતા સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું છે કે, ખેડૂત તેની ખેતીની જમીન વિલ દ્વારા તે વ્યક્તિને સ્થાનાંતરિત કરી શકતો નથી જે ખેડૂત નથી.
એવા હજારો કિસ્સા છે કે, જેમાં ખેડૂતોએ તેમની ખેતીની જમીન બિન-ખેડુતોને વિલ તૈયાર કરીને બદલી કરી છે. અન્યથા ગુજરાતમાં કોઈ પણ વ્યક્તિ ખેડૂત બની શકતો નથી સિવાય કે ઉત્તરાધિકાર સિવાય ખેડૂતનું બિરૂદ ફક્ત પૂર્વજોની જમીન દ્વારા જ મળી શકે, એમ આ દાવા સાથે સંકળાયેલા વકીલોએ જણાવ્યું હતું. સુપ્રીમ કોર્ટની ત્રણ જજોની ખંડપીઠે સોમવારે ગુજરાત હાઈકોર્ટની ડિવિઝન બેંચ દ્વારા ૨૦૦૯માં પસાર કરેલા હુકમને સમર્થન આપ્યું હતું, જેના દ્વારા તેણે ખેતીની જમીનના આવા તમામ વ્યવહારોને અમાન્ય રાખ્યા હતા. કોર્ટ સમક્ષનો મુદ્દો બોમ્બે ટેનન્સી અને એગ્રિકલ્ચરલ લેન્ડસ, અધિનિયમ, ૧૯૪૮ અને ભારતીય સક્સેસન એક્ટ વચ્ચેની વિસંગતતા હતી કે, કૃષિની જમીનને વિલ દ્વારા ટ્રાન્સફર કરી શકાય કે નહીં. ઉચ્ચ અદાલતની જેમ સુપ્રીમ કોર્ટે પણ ગરીબ અને વંચિતોના લાભ માટે જમીન કાયદાઓનું અર્થઘટન કર્યું, જેમના ભૂમિ પાર્સલને, તેને લાગ્યું કે, તેને સુરક્ષિત રાખવું જરૂરી છે. બોમ્બે ટેનન્સી એક્ટની જોગવાઈઓનું અર્થઘટન કર્યા પછી, સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું, “પ તે બહાર આવ્યું છે કે, આ જોગવાઈઓની પ્રાથમિક ચિંતા એ છે કે વંચિત વર્ગોના વ્યક્તિઓને સુરક્ષા આપવાની અને તેમને ખરીદીનો અધિકાર આપવાની કાયદાકીય યોજના, અને ત્યાં જમીન સાથેના શિખાઉ માણસનો સીધો સંબંધ સુનિશ્ચિત કરો.” કોર્ટે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, ‘જોગવાઈઓ, જો કે, એક ધોરણ નક્કી કરે છે, જે ભારતીય ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમના સિદ્ધાંતો સાથે સંપૂર્ણ રીતે સુસંગત હોતી નથી, તે મુખ્યત્વે વંચિત વર્ગોના હાથમાં ધારાનું રક્ષણ કરવાના હેતુને પ્રાપ્ત કરવા અને પેટા-સેવા હેતુ માટે બનાવવામાં આવી છે.’ તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, જમીન ટ્રાન્સફર કરવા માટે સત્તાધિકારીઓની પૂર્વ પરવાનગી મેળવવાનો આદેશ ફક્ત આવા સંરક્ષણ માટે છે. સુપ્રીમ કોર્ટે વધુ સ્પષ્ટતા કરી કે, ગુજરાત વિધાનસભાના “સોંપણી” શબ્દનો ઉપયોગ જમીનના સ્થાનાંતરણ માટે વસિયતનામું વલણ-વિલ-પણ શામેલ છે, પરંતુ આ જોગવાઈ અધિકારીઓને અમાન્યની પૂર્વ મંજૂરીની જોગવાઈઓ પણ રજૂ કરતી નથી. “ગૌણ અને પદાર્થ અનુસાર કાયદો અને સંબંધિત જોગવાઈઓ સંપૂર્ણપણે રાજ્ય વિધાનસભાની યોગ્યતાની અંતર્ગત હોય છે અને વસિયતનામું વલણને સમાવવા માટે સોંપણીની અભિવ્યક્તિ પર બાંધકામ મૂકીને, કોઈ ઉલ્લંઘન થશે નહીં.” મુદ્દો : ખેતીની જમીન વિલ દ્વારા બિન ખેડૂતને ટ્રાન્સફર કરી શકાય છે ? અદાલતોએ આ મુદ્દાને આ રીતે મુક્યોઃ “બોમ્બે ટેનન્સી અને એગ્રિકલ્ચરલ લેન્ડ્‌સ, એક્ટ, ૧૯૪૮ ની કલમ ૬૩, ખેડૂતને તેમની ખેતીની જમીન સાથે બિન-ખેડૂતને “વિલ” દ્વારા પણ વિભાજીત કરવાથી અટકાવે છે, તેમ છતાં કલમ (૪૩ (૧)) ટેનન્સી એક્ટની કલમ ૧૭ બી, ૩૨, ૩૨ એફ હેઠળ ભાડૂત દ્વારા ખરીદેલ કોઈપણ જમીન અથવા વ્યાજની ટ્રાન્સફરને પ્રતિબંધિત કરે છે. ૩૨૧. ૩૨૦, ૩૨યુ, ૩૩ (૧) અથવા ૮૮ઈ અથવા ટેનમેન્ટરી સ્વભાવ દ્વારા વિલના અમલ દ્વારા ટેનન્સી એક્ટની કલમ ૩૨ પી અથવા ૬૪ હેઠળ કોઈપણ વ્યક્તિને વેચવામાં આવે છે.