(એજન્સી) નવી દિલ્હી, તા.૧૫
મેટ્રો સેવાઓ અને ફ્લાઇટ્‌સ સહિતના જાહેર પરિવહનને મંજૂરી આપવી અને બિન-કન્ટેન્ટમેન્ટ ઝોનમાં આર્થિક પ્રવૃત્તિને ફરીથી શરૂ કરવી એ રાજ્યો દ્વારા પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલયને મોકલવામાં આવેલી દરખાસ્તોમાં શામેલ છે. કારણ કે, કેન્દ્ર દેશવ્યાપી લોકડાઉનમાંથી તબક્કાવાર બહાર નીકળવાની યોજના ઘડે છે. આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ઘણા મુખ્યમંત્રીઓ સાથે છ કલાકનો વીડિયો કોલ કર્યો હતો અને આ મામલે રાજ્યોના ઇનપુટ માટે કહ્યું હતું. વર્તમાન લોકડાઉન – ૨૫ માર્ચથી લાગુ કરાયેલું ત્રીજું-રવિવારે સમાપ્ત થવાનું છે. કેસોની સંખ્યામાં તીવ્ર વધારો જોતાં તેને ફરીથી લંબાવવામાં આવશે, પરંતુ અર્થવ્યવસ્થાની સ્થિતિ ઉપર લાલ ધ્વજ સાથે, આર્થિક પ્રવૃત્તિમાં વધુ છૂટછાટની સંભાવના છે. પાછલા ૨૪ કલાકમાં ભારતના આખા કોરોના વાયરસ કેસ ૩,૯૭૬ વટાવી ગયા હતા અને ૧૦૦ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા. દેશમાં કેસની કુલ સંખ્યા ૮૧,૦૦૦ને વટાવી ગઈ છે, જેમાં વાયરસ સાથે જોડાયેલા ૨૬૪૯ લોકોનાં મોત છે.
આ મોટી વાર્તામાં અહીં ટોચના ૧૦ મુદ્દા છેઃ
૧. આંધ્રપ્રદેશ, કેરળ, કર્ણાટક, ગુજરાત અને રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી સહિતના અનેક રાજ્યોએ અગાઉના લોકડાઉન તબક્કા દરમિયાન બંધ રહેલ અર્થવ્યવસ્થા અને સમાજનો મોટો હિસ્સો ફરીથી ખોલવાનું સૂચન કર્યું છે. દાખલા તરીકે, આંધ્રએ બિનઆયંત્રિત ક્ષેત્રોમાં તમામ આર્થિક અને જાહેર પ્રવૃત્તિઓ ફરી શરૂ કરવાની દરખાસ્ત કરી છે. ગૃહ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર દક્ષિણ રાજ્યમાં ૨,૧૩૭ કોવિડ-૧૯ કેસ છે અને ૧૧,૪૨૨ લોકો ક્વોરન્ટાઇનમાં છે.
૨. દિલ્હીના મુખ્યપ્રધાન અરવિંદ કેજરીવાલે ગુરૂવારે રહેવાસીઓનો પ્રતિસાદ મળ્યા બાદ મીડિયાને સંબોધન કરતા જણાવ્યું હતું કે, કન્ટેન્ટ ઝોન સિવાય દિલ્હીમાં કેટલીક આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને મંજૂરી આપવી જોઈએ. તેમણે દિલ્હીમાં વધુ કર્બ્સ હટાવવાની હાકલ કરી-આ બધાને કેસોમાં વધારે પ્રમાણમાં ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે “રેડ ઝોન” તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.
૩. કેરળ-આવક માટે પર્યટન પર ખૂબ આધાર રાખે છે, તે રાજ્ય-મેટ્રો સેવાઓ, સ્થાનિક ટ્રેનો, ઘરેલુ ફ્લાઇટ્‌સ, રેસ્ટોરા અને હોટલોને ફરીથી ખોલવા માંગે છે. ભારતના પ્રથમ ત્રણ કોરોના વાયરસ કેસ નોંધાવનારા રાજ્યમાં ચેપ વળાંકને ફ્લેટ કરવામાં નોંધપાત્ર પગલાં પાડવામાં આવ્યા છે-૫૬૦ નોંધાયેલા કેસોમાંથી, લગભગ ૫૦૦ સાજા થયા છે અને ફક્ત ચાર જ મોત નિપજ્યાં છે. આનાથી રાજ્યની વિનંતી શક્ય બને તેવું એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું.
૪. કર્ણાટક, જેણે વાયરલ ફાટી નીકળવાનું નિયંત્રણ પણ સારૂં કર્યું છે, તેણે કેન્દ્રને રેસ્ટોરન્ટ્‌સ, હોટલ અને જિમ ફરીથી ખોલવાની મંજૂરી માંગી છે. ગૃહ મંત્રાલયના ડેટા મુજબ કર્ણાટકમાં ૯૫૯ સક્રિય કોરોના વાયરસ કેસ છે, જેમાં વધુ ૧,૫૧૮ એકલતા છે. ગયા અઠવાડિયે તેણે પબ અને બારને દારૂ વેચવાની મંજૂરી આપી હતી, ટેકઅવે આધારે “૧૭ મે સુધી”
૫. તમિલનાડુએ કન્ટેન્ટ ઝોન સિવાય આર્થિક પ્રવૃત્તિ ફરીથી શરૂ કરવા જણાવ્યું છે. વિનંતીને સાવચેતી સાથે જોવામાં આવે તેવી સંભાવના છે. જો કે, રાજ્યએ છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં કોવિડ-૧૯ કેસોમાં મોટા પ્રમાણમાં વધારો નોંધાવ્યો છે. રાજ્યની રાજધાની ચેન્નઇમાં શાકભાજીનું માર્કેટ ૨,૬૦૦થી વધુ કેસો સાથે સંકળાયેલું છે. સત્તાધારી એઆઈએડીએમકેએ તેમ છતાં કહ્યું છે કે, તે એવા ઝોનને ઓળખવામાં સફળ થઈ ગયું છે, જ્યાં વાયરસ ઝડપથી ફેલાય છે. રાજ્યમાં ૪,૬૨૩ લોકો ક્યુરેન્ટાઇનમાં છે કે, સોમવારથી, દુકાનો અને ખાનગી મથકો માટે કામના કલાકો લંબાઈ સહિત મોટી છૂટછાટની જાહેરાત કરી હતી.
૬. ગુજરાત, જેમાં ૯,૫૯૧ કેસ છે અને ૫૮૬ લોકોનાં મોત નોંધાયા છે, તે તમામ મોટા શહેરી કેન્દ્રોમાં તમામ આર્થિક પ્રવૃત્તિ ફરી શરૂ કરવા માંગે છે. આ બાબત અમદાવાદ, સુરત અને વડોદરા જેવા શહેરોમાં ભારે કેસ હોવા છતાં જે રાજ્યના ૮૦ ટકા કેસોમાં હિસ્સો ધરાવે છે; ગૃહ મંત્રાલયના ડેટા પ્રમાણે એકલા અમદાવાદનો જ આ આંકડો ૭૦ ટકા છે. સૂત્રો કહે છે કે, કેન્દ્ર ગુજરાતની પરિસ્થિતિને લઈને ચિંતિત છે, જ્યાં આશરે ૨,૦૮,૫૩૭ લોકો હજુ પણ ક્વોરેન્ટાઇનમાં છે.
૭. મહારાષ્ટ્ર-રાજ્ય સૌથી ખરાબ રીતે પ્રભાવિત છે – અર્થતંત્ર અથવા ઘણી બધી ઓફિસ ખોલવા માટે અનિચ્છા છે. લગભગ ૩૦,૦૦૦ કેસો અને ૧૦૦૦થી વધુ મૃત્યુ સાથે રાજ્ય સરકારે આજે મુંબઈ અને અન્ય ભાગોમાં લોકડાઉન વધારવાની જાહેરાત કરી છે; મુંબઇ, જેને ભારતની આર્થિક રાજધાની તરીકે વ્યાપકપણે ગણવામાં આવે છે, તેના પોતાના પર લગભગ ૧૬,૦૦૦ કેસ છે. સત્તાધારી શિવસેના-એનસીપી-કોંગ્રેસ સરકારે જો કે ઉદ્યોગો માટે મોટા કામકાજની જાહેરાત કરી છે, ત્યાં સંસર્ગનિષેધમાં લગભગ ત્રણ લાખ લોકો ધરાવે છે, જે પહેલાંથી તણાવયુક્ત આરોગ્ય સંભાળ માળખા પર ભય ઊભો કરે છે.
૮. બિહાર, ઝારખંડ અને ઓરિસ્સા બીજી રીતે આગળ વધ્યા છે, ત્રણેય રાજ્યોએ કડક લોકડાઉન ચાલુ રાખવા કહ્યું છે. આ રાજ્યોમાં કોવિડ-૧૯ કેસની સંખ્યા વધી રહી છે અને તે દેશભરમાં ફસાયેલા પરપ્રાંતિયોના પાછા ફરવા સાથે, હજી વધુ વધી જશે. બિહારના મુખ્ય પ્રધાન નીતીશકુમારે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે, તેમના રાજ્યમાં લોકડાઉનનો વધારો ૩૧ મે સુધી થશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે, માર્ગદર્શિકાઓમાં રાહતને જિલ્લા વહીવટ પર છોડી દેવી જોઈએ. બિહારમાં ૯૯૪ કેસો અને સાત મૃત્યુ, ઝારખંડમાં ૧૯૭ કેસો અને ત્રણ મૃત્યુ અને ઓરિસ્સામાં ૬૧૧ કેસ અને ત્રણ મોત છે.
૯. ઉત્તરપ્રદેશ પણ કેન્દ્ર માટે એક મોટો પડકાર રજૂ કરે તેવી સંભાવના છે, વસ્તીવાળા રાજ્યમાં અત્યાર સુધીમાં ૩,૯૦૨ પોઝિટિવ કેસ અને ૮૮ લોકોનાં મોત નોંધાયા છે. મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથની સરકારમાં પણ ૨.૩ લાખ લોકો અલગ-અલગ અથવા અલગતા ધરાવે છે. પંજાબના કોવિડ-૧૯ નંબરો પણ તાજેતરના દિવસોમાં ખૂબ છે, જેમાં ૧,૯૩૫ કેસ નોંધાયા છે, ૩૨ લોકો મૃત્યુ પામે છે અને લગભગ ૪૦,૦૦૦ રોગ પ્રતિક્રિયામાં છે. પંજાબના મુખ્ય પ્રધાન અમરિંદર સિંહ એવા લોકોમાં છે, જેમણે લોકડાઉન વધારવાની માંગ કરી હતી અને પીએમ મોદી સાથેની મુલાકાત દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, “અમારે મજબૂત લોકડાઉન કરવું જોઈએ. હું કર્ફ્યુ સુનિશ્ચિત કરીશ.”
૧૦. આસામે લોકડાઉન વધારવાની હાકલ કરી છે. મુખ્યમંત્રી સર્વાનંદ સોનોવાલે, જેણે આ બાબતે નિર્ણય લેવાનું કેન્દ્ર તરફ નિર્દેશ કરે તેવા સંકેત આપ્યા છે, તેમને ન્યૂઝ એજન્સી એએનઆઈ દ્વારા ટાંકવામાં આવ્યા છેઃ ’આ એક પગલુું ન હોવાને કારણે બિહાર, ઝારખંડ અને ઓરિસ્સા બીજી રીતે આગળ વધ્યા છે, ત્રણેય રાજ્યોએ કડક લોકડાઉન ચાલુ રાખવા કહ્યું છે. આ રાજ્યોમાં કોવિડ-૧૯ કેસની સંખ્યા વધી રહી છે, અને તે દેશભરમાં ફસાયેલા પરપ્રાંતિયોના વળતર સાથે, હજી વધુ ઊંચી જશે. બિહારના મુખ્ય પ્રધાન નીતીશકુમારે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે, તેમના રાજ્યમાં લોકડાઉનનો વધારો ૧ મે સુધી કરવામાં આવશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે, માર્ગદર્શિકાઓમાં રાહતને જિલ્લા વહીવટ પર છોડી દેવી જોઈએ. બિહારમાં ૪, ૯૯૪ કેસો અને સાત મૃત્યુ, ઝારખંડમાં ૧,૧૯૭ કેસો અને ત્રણ મૃત્યુ અને ઓરિસ્સામાં ૧,૧૧૧ કેસ અને ત્રણ મોત છે.
ઉત્તરપ્રદેશ પણ કેન્દ્ર માટે એક મોટો પડકાર રજૂ કરે તેવી સંભાવના છે, વસ્તીવાળા રાજ્યમાં અત્યાર સુધીમાં ૩,,૯૦૦૨ પોઝિટિવ કેસ અને લોકોનાં મોત નોંધાયા છે. મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથની સરકારમાં પણ ૨.૩ લાખ લોકો અલગ-અલગ અથવા અલગતા ધરાવે છે. પંજાબના કોવિડ-૧૯ નંબરો પણ તાજેતરના દિવસોમાં ખૂલેલા છે, જેમાં ૧,૯૩૫ કેસ નોંધાયા છે, ૩૨ લોકો મૃત્યુ પામે છે અને લગભગ ૪૦,૦૦૦ રોગ પ્રતિક્રિયામાં છે. પંજાબના મુખ્ય પ્રધાન અમરિંદર સિંહ એવા લોકોમાં છે જેમણે લોકડાઉન વધારવાની માંગ કરી હતી અને પીએમ મોદી સાથેની મુલાકાત દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, “અમારે મજબૂત લોકડાઉન કરવું જોઈએ. હું કર્ફ્યુ સુનિશ્ચિત કરીશ.”
૧૦. આસામએ લોકડાઉન વધારવાની હાકલ પણ કરી છે. મુખ્યમંત્રી સર્વાનંદ સોનોવાલે, જેણે આ બાબતે નિર્ણય લેવાનું કેન્દ્ર તરફ નિર્દેશ કરે તેવા સંકેત આપ્યા છે, તેમને ન્યૂઝ એજન્સી એએનઆઈ દ્વારા ટાંકવામાં આવ્યા છેઃ ’ભારત સરકારને એક પગલુ ન હોવાને કારણે ભારત સરકારને અભિપ્રાય લેવા દો … ઘણા પગલાં ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે.”